Do właściwości Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego należą zadania i kompetencje określone w art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2010r., Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) w szczególności nadzorowanie prawidłowości robót budowlanych i utrzymanie obiektów budowlanych, poprzez:

• przyjmowanie zawiadomień o terminie rozpoczęcia budowy, osobach kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego oraz projektanta sprawującego nadzór autorski, oraz wszelkich zmianach tych osób,
• wstrzymywanie robót budowlanych, wykonywanych bez pozwolenia na budowę lub niezgodnie z pozwoleniem lub przepisami,
• nakładanie obowiązków zmierzających do legalizacji samowolnie wykonanych budów i innych robót budowlanych, sprawdzanie wykonania tych obowiązków, zatwierdzanie projektu budowlanego zamiennego i udzielanie pozwolenia na wznowienie robót,
• wydawanie nakazów rozbiórki, w sytuacjach, gdy legalizacja nie jest możliwa,
• wydawanie pozwoleń na użytkowanie i przyjmowanie zawiadomień o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia do użytkowania wybudowanych obiektów,
• nakładanie kar za niezgodne z pozwoleniem wykonanie robót budowlanych,
• nakładanie kar za użytkowanie obiektu bez pozwolenia na użytkowanie albo zawiadomienia o zakończeniu budowy,
• nadzorowanie wykonywania okresowych i nadzwyczajnych kontroli stanu technicznego obiektu budowlanego,
• wydawanie nakazów usunięcia stwierdzonych w obiekcie budowlanym nieprawidłowości,
• wydawanie nakazów rozbiórki obiektu nieużytkowanego lub niewykończonego i nienadającego się do odbudowy, remontu lub wykończenia,
• wydawanie nakazów opróżnienia budynku grożącego bezpośrednim zawaleniem,
• sprawdzenie wykonania obowiązku niezwłocznego usunięcia istniejącego w obiekcie budowlanym zagrożenia,
• przyjmowanie zawiadomień o katastrofach budowlanych, wyjaśnienie ich przyczyn i prowadzenie           postępowań w tych sprawach,
• prowadzenie postępowań wyjaśniających i składanie wniosków o ukaranie z tytułu odpowiedzialności zawodowej  w budownictwie.

Ponadto Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego współdziała z wyspecjalizowanymi organami kontroli państwowej, takimi jak: Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Handlowa, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Państwowa Straż Pożarna.

Sprawy dotyczące obiektów budowlanych:

• hydrotechnicznych,
• kolejowych,
• lotniskowych, niektórych obiektów policyjnych i wojskowych oraz,
• dróg: wojewódzkich, krajowych, ekspresowych i autostrad

podlegają Łódzkiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego.